Edward van de Vendel

In deze podcast herlees en bespreek ik klassieke Nederlandse kinderboeken met schrijvers van nu. Ik maakte in 2022/2023 en begin 2024 voor Vuurland drie seizoenen, samen met Ignace Schoot, die de montage deed. Zoek naar Lawines Razen op je favoriete podcast-app, of speel hieronder alle afleveringen af.

Logo: Floor de Goede
Financiële steun: Nederlands Letterenfonds
Muziek: Capering door Blue Dot Sessions.

Aflevering 1 - Lawines razen

Lawines razen (1954) van An Rutgers van der Loeff werd bekroond als allereerste Kinderboek van het jaar (voorloper van de Gouden Griffel) en in vijftien landen vertaald. Het speelt zich af in een Zwitsers bergdorpje en al op de eerste bladzijden rolt de eerste lawine van de berg. 

Gasten zijn schrijvers Rita Verschuur (tevens goede vriendin van wijlen An Rutgers van der Loeff) en Sanne Rooseboom (van bv. Het Ministerie van Oplossingen). 

Aflevering 2 - Kon hesi baka/Kom gauw terug

Kon hesi baka / Kom gauw terug (1976) van Henk Barnard kreeg de Gouden Griffel 1977. Het verhaal gaat over Georgien, een meisje in Suriname vlak voor de onafhankelijkheid in 1975 en werd ook bewerkt tot een televisieserie. 

Gasten zijn schrijvers Zindzi Zevenbergen (van bv. Lennox en de Gouden Sikkel) en Chris Polanen (van bv. Centaur). 

Aflevering 3 - El is zo blij met Els

El is zo blij met Els (1982) van Liva Willems was het eerste kinderboek waarin een lesbische relatie voorkwam. Het werd bekroond met de Gouden Driehoek voor kinderboeken die bijdroegen aan de homo-emancipatie.

Gasten zijn schrijvers Dolf Verroen (van bv. Droomopa, hij reikte destijds de Gouden Driehoek uit aan de schrijfster) en Pim Lammers (van bv. Het Lammetje Dat Een Varken Is), respectievelijk de oudste en jongste Zilveren Griffelwinnaar ooit.

Aflevering 4 - Het malle ding van bobbistiek

Het malle ding van bobbistiek (1970) was het eerste boek van Leonie Kooiker en kreeg meteen de Gouden Griffel. In het boek vinden twee broertjes een goedje uit waarmee ze een vliegtuigje kunnen bouwen.

Gasten zijn schrijvers Mirjam Oldenhave (van bv. de boeken over Mees Kees) en Kevin Hassing van de Mus & Kapitein Kwaadbaard-serie. 

Aflevering 5 - Hoe Mieke Mom haar maffe moeder vindt

Hoe Mieke Mom haar maffe moeder vindt (1978) is misschien wel het raarste boek van Guus Kuijer. Miekes ouders zijn dood en wonen, beledigingen schreeuwend, in een grafkist in de tuin, en de arme Mieke wordt in een wereld van onverschillige, kwaadwillende volwassenen beschuldigd van een moord. En dan moet ze ook nog een nieuwe moeder zien te vinden…

Gasten zijn schrijvers Annet Schaap (van bijvoorbeeld de grote nieuwe klassieker Lampje, Gouden Griffel 2018) en Gideon Samson (die met Zeb. de Gouden Griffel van 2019 kreeg).

Aflevering 6 - Boris

Boris (1966) is een van de bekendste boeken van Jaap ter Haar en gaat over de twaalfjarige Russische jongen Boris Makarenko. Het boek speelt in 1942 ten tijde van de belegering van Leningrad door de Duitsers.

Gasten zijn schrijvers Lydia Rood, die zowel voor kinderen als voor volwassenen schrijft, in vele genres, en Jacques Vriens, bekend van boeken die op school spelen of van zijn historische kinderromans.

Aflevering 7 - Berichten voor bezorgde kinderen

Berichten voor bezorgde kinderen (1973) van Willem Wilmink is een van zijn eerste bundelingen van liedteksten voor kinderen en bevat o.a. het bekende Frekie en Visite uit de hemel.

Gasten zijn dichter Bette Westera, bekend van haar twee Gouden Griffelbundels Doodgewoon en Uit Elkaar, en tekstschrijver en cabaretier Jan Beuving, die op dit ogenblik aan de reprise van zijn programma Restante begint.

Aflevering 8 - Kinderen van Moeder Aarde

Kinderen van Moeder Aarde (1985) van Thea Beckman is het eerste boek van een trilogie die in de toekomst speelt – lang na de Derde Wereldoorlog. Op Groenland ontstaat een nieuwe samenleving waarin vrouwen de baas zijn.

Gasten zijn Bibi Dumon Tak en Jan Paul Schutten, beiden vooral bekend door hun non-fictieboeken voor kinderen, beiden Gouden Griffelwinnaars en daarnaast ook elkaars levenspartner.

Aflevering 9 - De torens van februari

De torens van februari (1973) van Tonke Dragt kreeg geen enkele prijs, maar de schrijfster zelf heeft vaak gezegd dat het haar beste boek is. Bovendien is het boek een cult-klassieker geworden, vooral in jaren met een schrikkeldag. In het boek wisselt de hoofdpersoon op 29 februari van wereld door het uitspreken van een geheimzinnig ‘woord’.

Gasten zijn Pieter Koolwijk en Yorick Goldewijk, respectievelijk de Gouden Griffelwinnaars van 2021 (Koolwijk met Gozert) en 2022 (Goldewijk met Films die nergens draaien).

Aflevering 10 - Liefdesverdriet

Liefdesverdriet (1983) kreeg in 1984 een van de twee Gouden Griffels. Karel Eykman, die dit jaar overleed, schreef een novelle over hoe Monika opkrabbelt nadat haar vriend het uitgemaakt heeft. We bespreken ook twee van Eykmans dichtbundels over de liefde, namelijk Wie Verliefd Is Gaat Voor (1982, Vlag en Wimpel) en Zonder Liefde Ben Je Nergens (2003).

Gasten zijn de dichters Iduna Paalman (die in 2019 debuteerde met De Grom Uit De Hond Halen) en Kees Spiering, van wie in 2018 de verzamelbundel Jij Begint uitgegeven werd.

Aflevering 11 - Auww!

Auww! (1983) kreeg in 1984 een van de twee Gouden Griffels. Veronica Hazelhoff schreef een derde boek over Maartje, waarin ze na een aanrijding in het ziekenhuis belandt en een bijzondere vriendschap sluit met Agatha, de vrouw die naast haar ligt.

Gasten zijn de schrijvers Janneke Schotveld (onder andere bekend van haar Superjuffie-reeks) en Koos Meinderts, die in 2017 de Gouden Griffel kreeg voor Naar Het Noorden.

Aflevering 12 - Suikerriet Rosy

Suikerriet Rosy (1983) is een klassieker van de in 2022 overleden grote Curaçaose auteur Diana Lebacs. Het gaat over Rosy die suikerriet verbouwt op een eilandje, maar na een verwoestende storm moet ze een nieuw leven op zien te bouwen – ze gaat in de huishouding op Curaçao werken. Dat verandert haar hele leven…

Gasten zijn de schrijvers Milouska Meulens (van o.a. Mondi, velen kennen haar ook nog als presentatrice van Het Jeugdjournaal) en Wensly Francisco (ook bekend als documentairemaker, bijvoorbeeld van de indringende serie Rauw Curaçao. 

Aflevering 13 - Pitjemoer

Pitjemoer (1980) was een belangrijk boek voor de Vlaamse schrijver Henri van Daele. Niet alleen kreeg hij er veel prijzen voor, waaronder de Staatsprijs, ook betekende het een ommekeer in zijn werk: hierna schreef hij zo’n vijftien frisse, heel eigen boeken die speelden in het dorpje van zijn jeugd. In Pitjemoer is zijn oude grootvader de hoofdpersoon.

Gasten zijn de schrijvers Marita De Sterck (van jeugdboeken als Wild vlees, ze kende Van Daele goed) en Jef Aerts (van bijvoorbeeld De blauwe vleugels, toen hij kind was ontmoette hij Van Daele bij een auteursbezoek). 

Aflevering 14 - De prinses van de moestuin

De prinses van de moestuin (1991), een prentenboek van de zussen Annemie en Margriet Heymans, kreeg een Zilveren Griffel, de Woutertje Pieterse Prijs én de Nienke van Hichtum prijs en vertelt in beeld en tekst een poëtisch verhaal over hoe twee kinderen de nagedachtenis van hun overleden moeder weer tot leven wekken.

Gasten zijn de tekenaars Hedy Tjin (die de afgelopen jaren voor ál haar kinderboeken bekroond werd) en Floor de Goede (stripmaker en tekenaar van bijvoorbeeld Gloei en Rekenen Voor Je Leven). 

Aflevering 15 - Koning van Katoren

Koning van Katoren (1971) is nog altijd een van de bekendste klassieke kinderboeken van Nederland. Het kreeg de Gouden Griffel en werd geschreven door Jan Terlouw, die we ook kennen van Oorlogswinter en Oosterschelde Windkracht 10, en als D66-politicus. 

Gasten zijn de schrijvers Manon Sikkel (bekend van series als IzzyLove en tot voor kort kinderboekenambassadeur) en Reza Kartosen-Wong (van o.a. het prentenboek Waar is mijn noedelsoep?!? – tevens docent media en cultuur en columnist).  

Aflevering 16 - Total Loss, weet je wel

Total Loss, weetjewel (1973) is een recalcitrant boek van Miep Diekmann, die behalve schrijfster ook kinderboekenvernieuwer was en veel betekende voor het volwassen aanzien van de kinderliteratuur. Het boek gaat over Total Loss, een jongetje uit een hippiegezin, die vriendschap sluit met Katja, wier vader politieman is. 

Gasten zijn de schrijvers Erna Sassen (bekend van young-adultboeken als Dit is geen dagboek en Zonder titel) en Francine Oomen (van o.a. de Hoe Overleef ik-serie en haar graphic novels voor volwassenen).  

Aflevering 17 - Koning Wikkepokluk de Merkwaardige zoekt een rijk

Koning Wikkepokluk de Merkwaardige zoekt een rijk (1973) is geschreven en getekend door Wim Hofman. Hij kreeg er het Gouden Penseel voor. Een boek over een absurdistische, grappige reis die een verzonnen koning en zijn drie trouwe metgezellen afleggen op zoek naar een rijk om over te regeren.

Gasten zijn tekenaar-schrijver Loes Riphagen (bekend van de prentenboekserie over Coco en van Het kabouterboek) en Pepijn Lievens (acteur en schrijver van Het bijna helemaal waargebeurde verhaal van Ryan).

Aflevering 18 - Mijn vader

Mijn vader (1994) is geschreven door Toon Tellegen. De tekeningen zijn van de Duitse illustratrice Rotraut Susanne Berner. Tellegen schreef 42 korte verhalen over Jozef die beweert dat zijn vader heel erg groot en lang is, dat de wereld geschapen heeft, dat hij kan verschijnen en verdwijnen wanneer hij wil, en nog veel meer.

Gasten zijn schrijvers Enne Koens (bekend van psychologische kinderromans als Ik ben Vincent en ik ben niet bang) en Simon van der Geest (van o.a. de twee Gouden Griffelboeken Dissus en Spinder). 

Aflevering 19 - Het boek van Bod Pa

Het boek van Bod Pa (1995) is geschreven door Anton Quintana. Hij kreeg er zowel de Gouden Uil als de Woutertje Pieterseprijs voor. Het boek gaat over de bijzondere vriendschap tussen een jongen met een breekbaar been en een vreemde sjamaanachtige zwerver in een land dat aan Mongolië doet denken. 

Gasten zijn schrijvers Rima Orie (wier high-fantasyboek In het vervloekte hart bekroond werd als Beste Boek voor Jongeren) en Marco Kunst (die zeer diverse boeken schrijft, en voor Patroon vele nominaties en een Zilveren Griffel ontving). 

Aflevering 20 - Niemand houdt mij tegen

Niemand Houdt Mij Tegen (1991) is geschreven door Evert Hartman. Hij kreeg er zijn derde Prijs van de Nederlandse Kinderjury. Het boek speelt in de toekomst, als Nederland voor tweederde door de stijging van de zeespiegel onder water staat en de meeste mensen ondergronds wonen. 

Gasten zijn schrijvers Selma Noort (bekend van vele boeken uit een lange carrière, waaronder Eilandheimwee en De Zee Kwam Door De Brievenbus) en Marc Ter Horst (die vooral non-fictieboeken schreef, bijvoorbeeld Palmen Op De Noordpool, over klimaatverandering).

Aflevering 21 - De Kameleon-serie

De Kameleon-serie (vanaf 1948) is grotendeels geschreven door H. (Hotze) de Roos. Na de eerste zestig delen, over de Friese tweeling Hielke en Sietse Klinkhamer en hun stompe, maar snelle bootje de Kameleon, werd de serie voortgezet door andere auteurs.

Gasten zijn schrijvers Tosca Menten (o.a. bekend van de serie over Dummie De Mummie) en Sander Meij (schrijver en ghostwriter, dat laatste van series als Rutger en Thomas, Pinkeltje, Meester Jesper en de paardenboeken van Britt Dekker).  

Aflevering 22 - De zomer van dat jaar

De Zomer Van Dat Jaar (1980) was het eerste van zestien met een Zilveren Griffel bekroonde boeken van Imme Dros. Hoofdpersoon is Daan List, die van Texel voor het eerst op het vasteland naar school moet en daar een zomer lang erg tegenop ziet. Maar gelukkig is zijn beste vriend er, en een onverwachte tekenlerares. 

Gasten zijn schrijver Chinouk Thijssen (die voor haar spannende novelle Gegijzeld de Prijs van de Jonge Jury 2022 kreeg) en Jelmer Soes (van jongerenromans als Lichaam Van Licht en KID, over donorkinderen, gebaseerd op eigen ervaringen).  

Aflevering 23 - Blauwe plekken

Blauwe plekken (1993) is het vele malen herdrukte en met twee Prijzen van de Nederlandse Kinderjury bekroonde jongerenboek van Anke de Vries. Judith is de hoofdpersoon, die door haar moeder ernstig wordt mishandeld. Een onverwachte vriendschap biedt wat licht. 

 Gasten zijn schrijvers Marlies Slegers (die zowel spannende jeugdromans als fijnzinnige psychologische kinderboeken publiceert) en Mohana van den Kroonenberg (die nog niet lang geleden debuteerde met het zeer goed ontvangen Dodo).   

Aflevering 24 - Kikker en het vogeltje

Kikker en het vogeltje (1991) is het tweede prentenboek van Max Velthuijs in de reeks over Kikker. Hij kreeg er een Gouden Griffel en een Zilveren Penseel voor. Kikker vindt een dode merel en begrijp eerst niet wat er met de vogel aan de hand is. Samen met zijn vrienden vindt hij het uit. 

Gasten zijn tekenaars Annemarie van Haeringen (wier prentenboeken drie keer bekroond werden met een Gouden Penseel) en de veelgelauwerde en internationaal gevierde Vlaamse tekenaar Carll Cneut (van bijvoorbeeld Het geheim van de keel van de nachtegaal).  

Aflevering 25 - Kleine Sofie en Lange Wapper

Kleine Sofie En Lange Wapper (1984) werd dubbel bekroond. Schrijver Els Pelgrom kreeg er de Gouden Griffel voor en tekenaar Thé Tjong-Khing het Gouden Penseel. Het boek gaat over de doodzieke Sofie die samen met haar knuffels in een lange koortsdroom leert wat er zoals in het leven te koop is.

Gasten zijn schrijver Mensje van Keulen (bekend van romans en verhalen voor volwassenen, maar ook van kinderboeken als Tommie Station) en tekenaar Philip Hopman (die onlangs de Max Velthuijsprijs voor zijn volledige oeuvre kreeg en nu furore maakt met zijn reeks over Boer Boris).

Aflevering 26 -

Aflevering 27 -

Aflevering 28 -